Het zelf spaken van een wiel klinkt voor de meeste mensen als een uitdaging die je beter kan overlaten aan de fietsenmakers. Ook al is het zelf spaken van een wiel niet enorm makkelijk, het kan je wel flink wat geld besparen wanneer je weet hoe.
Vaak zijn de naven van een fiets nog goed en heb je alleen een nieuwe velg en spaken nodig. Het zou daarom zonde zijn om hierom een prijzig volledig nieuw wiel aan te schaffen. In dit artikel vertel ik je daarom stap voor stap hoe jij de spaken van je wiel zelf kan spaken.
Het kiezen van de juiste spaken
Voordat je kan beginnen met het spaken van je wiel is het belangrijk dat je weet wat je nodig hebt. Ten eerste is het belangrijk dat je de juiste spaken kiest. Er zijn namelijk verschillende lengtes spaken. Op deze website kan je gemakkelijk de spaaklengte bepalen. Naast de spaaklengte heb je ook de dikte van de spaken. Over het algemeen is de dikte van een spaak 13G of 14G. Een lager getal is in dit geval een dikkere spaak. Een 13G spaak is 2.3 mm dik en een 14G 2.0 mm.
Bij stadsfietsen zie je vaak dat het achterwiel is voorzien van 13G spaken en het voorwiel van 14G. Bij de sportievere fietsen zijn zowel het voorwiel als achterwiel voorzien van 14G spaken.
Links of rechte velg
Daarnaast is het belangrijk om te weten of je een linkse of een rechtse velg hebt. Afhankelijk van een linkse of rechtse velg spaak je het wiel op een andere manier. Je kan zien of een velg links of rechts is door te kijken naar het eerste gat in de velg na het spaakgat met de klok mee. Een linkse velg zit meer aan de linkerkant en een rechtse velg zit meer aan de rechterkant. Over het algemeen zijn racefietsen en mountainbikes links en stadsfietsen rechts.
Zelf wiel spaken
Voordat je begint met zelf je wiel spaken is het belangrijk dat je elke spaak even ver aandraait. Daarnaast is het ook belangrijk dat je vooraf weet hoeveel spaken je wiel heeft zodat je hierop het juiste patroon kan aanpassen. Over het algemeen heeft een wiel 36 spaken. Hoe jij zelf je wiel kan spaken en wat je nodig hebt, heb ik hierbeneden voor je op een rij gezet:
Wat heb je nodig?
Wanneer je zelf een wiel gaat spaken is het belangrijk dat je de juiste benodigdheden hiervoor hebt. Hierbeneden heb ik alles wat je nodig hebt op een rij gezet:
- Spaken
- Naaf
- Velg
- Spakenspanner
- Eventueel een richter
Eerste serie
Afhankelijk van of je een rechtse of linkse velg hebt begin je aan de een of andere kant. Bij een rechtse velg begin je aan de rechter kant van de naaf. Daarnaast is er ook verschil bij hoeveel spaken je hebt, in dit geval hebben we 36 spaken. Om te beginnen steek je 9 spaken van buiten naar binnen aan de rechterkant van de naaf. De kop van de spaak wijst naar buiten. Het is hierbij enorm belangrijk dat je telkens een gat overslaat.
Steek vervolgens de eerste spaak in de velg in het eerste gat na het ventiel als je met de klok meegaat. Sla vervolgens telkens 3 gaten over wanneer je de rest van de spaken in de velg doet. Wanneer je de spaken aandraait is het belangrijk dat je dit gelijk doet bij elke spaak.
Tweede serie
Vervolgens pak je een nieuwe spaak en stopt die op dezelfde plek waar je met de andere spaken begonnen was, alleen nu doe je de spaak in de naaf van binnen naar buiten. De kop van de spaak wijst naar binnen. Vervolgens laat je deze spaak met de klok mee 3 spaken kruizen. De spaak past nu maar in 1 gat van de velg. Wanneer je dit hebt gedaan doe je dit ook met de rest van de spaken van de rechterkant van de naaf. Ook hier is het belangrijk om de spaken allemaal gelijk aan te draaien. Dit bespaart je later erg veel werk.
Derde serie
Leg vervolgens het wiel neer met de spaken naar beneden. Kijk vervolgens waar de eerste spaak na het gat van het ventiel in de naaf zit. Precies hier tegenover plaats je van buiten naar binnen de eerste spaak van de linkerkant. De kop van de spaak wijst naar buiten. Je monteert deze spaak in het eerste gat van de velg na het ventielgat met de klok mee. Vervolgens herhaal je dit patroon met de andere 8 spaken waarbij je telkens een gat in de naaf overslaat.
Vierde serie
We zijn nu bij de laatste 9 spaken. Zoals bij de rechterkant beginnen we met een spaak naast de eerste spaak met de klok mee op de naaf. Deze gaan van binnen naar buiten. De kop van de spaak wijst naar binnen. Ook hier kruist de spaak met de klok meer 3 andere spaken, er is maar een gat in de velg waarin de spaak past. Vervolgens herhaal je met dit met de andere 8 spaken totdat je alle spaken in de velg hebt zitten. Ook hier is het belangrijk dat je elke spaak even vaak aandraait.
Spaken spannen
Nu je elke spaak in het wiel hebt gestoken moet je de spaken spannen. Door de spaken op spanning te brengen zorg je ervoor dat het wiel stijf wordt. Wanneer je een wiel gaat spannen is het belangrijk dat je dit langzaam en gelijkmatig doet. Draai bijvoorbeeld elke spaak voor 2 slagen en doe dit meerdere malen tot elke spaak in lichte spanning is.
Slag uit wiel halen
Wanneer je niet elke spaak op dezelfde spanning hebt gebracht kan je een lichte slag in het wiel krijgen. De velg staat dan niet gelijk met de naaf. Dit is gelukkig relatief makkelijk op te lossen. In dit artikel vertel ik je precies hoe jij een slag uit je wiel kan halen.
Conclusie
Je weet nu precies hoe jij zelf een wiel kan spaken. Wanneer je dit voor de eerste keer hebt gedaan is de kans groot dat dit best een klus was. Naarmate je vaker een wiel spaakt wordt de klus steeds makkelijker. Tenslotte is het belangrijk om een paar weken nadat je het wiel hebt gespaakt de spanning te controleren en eventueel extra spanning op de spaken te brengen.
